Dobry model praktyki edukacyjnej i społecznej w Europie
Projekt „Skarbiec Europy” był międzynarodową inicjatywą edukacyjną realizowaną w Polsce,
Włoszech i na Łotwie, której celem było wzmacnianie kompetencji, cyfrowych, społecznych,
kulturowych i obywatelskich dorosłych osób poprzez innowacyjne formy edukacji
nieformalnej.
W centrum działań znalazł się rozwój kompetencji miękkich, wzmacnianie lokalnej tożsamości,
aktywizacja liderów społecznych oraz integracja międzypokoleniowa. Projekt zakładał, że
wiedza i umiejętności zdobywane w relacji z innymi, w lokalnych wspólnotach i przez działanie
– mają największą wartość i trwałość.
Jednym z kluczowych rezultatów projektu było powołanie Centrów Uczenia Dorosłych (CUD)
– przestrzeni edukacyjnych, które w każdym kraju partnerskim przyjęły inną formę, ale
wspólny cel: aktywizację dorosłych poprzez wspólne uczenie się, wzmacnianie kompetencji
cyfrowych poprzez dialog i działanie.
Ten przewodnik pokazuje, jak wyglądały te działania w praktyce i dlaczego model CUD
zasługuje na upowszechnienie w całej Europie.
W ramach projektu „Skarbiec Europy” powołano Centra Uczenia Dorosłych (CUD) jako
miejsca łączące edukację, animację społeczną oraz rozwój osobisty i obywatelski osób
dorosłych. Były to lokalne przestrzenie edukacji nieformalnej, które umożliwiały uczestnikom:
rozwijanie kompetencji miękkich, cyfrowych, obywatelskich i kulturowych,
budowanie więzi społecznych i wspólnot lokalnych,
zdobywanie umiejętności potrzebnych do aktywnego uczestnictwa w życiu
publicznym,
wzmacnianie poczucia własnej wartości i tożsamości lokalnej.
CUD-y stanowiły połączenie edukacji z praktyką społeczną, opartą na działaniu, współpracy i
odpowiedzialności. Każde z utworzonych Centrów dostosowywało działania do lokalnych
potrzeb i potencjału uczestników.
Projekt zakładał stworzenie trzech CUD-ów w krajach partnerskich – w Polsce, we Włoszech i
na Łotwie – każda z nich dostosowana do lokalnego kontekstu społecznego i kulturowego.
🇵🇱 Polska – CUD jako centrum kompetencji miękkich i lokalnego przywództwa
Uczestnicy brali udział w warsztatach z zakresu autoprezentacji, motywowania siebie,
asertywności, planowania działań oraz budowania więzi emocjonalnych. CUD funkcjonował
jako przestrzeń rozwoju osobistego i społecznego lokalnych liderów, którzy podejmowali
wspólne inicjatywy i rozwijali działania na rzecz swojej społeczności.
🇮🇹 Włochy – CUD jako przestrzeń animacji sąsiedzkiej
Włoski partner zorganizował CUD jako miejsce spotkań międzypokoleniowych – łącząc
działania edukacyjne z kulturą, wspólnym gotowaniem, prezentacją lokalnych tradycji i
wystawą prac twórczych. Była to forma edukacji osadzonej w życiu codziennym, wzmacniająca
więzi społeczne.
🇱🇻 Łotwa – CUD jako wspólnota decydująca razem
Centrum Uczenia Dorosłych na Łotwie bazowało na metodzie grupowego podejmowania
decyzji. Działania koncentrowały się na rozwoju kompetencji przywódczych i społecznych –
uczestnicy sami wypracowywali pomysły i podejmowali inicjatywy społeczne w swojej
miejscowości.
Wymiana międzynarodowa i wpływ transnarodowego partnerstwa
W ramach projektu „Skarbiec Europy” powołanie Centrów Uczenia Dorosłych (CUD) miało
charakter nie tylko lokalny, ale również transnarodowy. Współpraca między partnerami z Polski, Włoch i Łotwy umożliwiła regularną wymianę doświadczeń, dobrych praktyk i modeli
działań edukacyjnych, które były testowane i adaptowane w kontekście lokalnym.
Dzięki wspólnym wizytom studyjnym, spotkaniom roboczym oraz konferencjom w każdym z
krajów partnerskich, możliwe było:
porównanie i analiza funkcjonowania CUD-ów w różnych warunkach kulturowych i
społecznych,
wdrożenie elementów działań partnerów w nowych środowiskach (np. włoska
koncepcja integracji sąsiedzkiej w działaniach w Polsce),
wzajemne inspirowanie się metodami pracy z dorosłymi (np. praca grupowa i wspólne
decydowanie z Łotwy),
stworzenie wspólnej mapy kompetencji miękkich, które były rozwijane w każdym kraju
z zachowaniem lokalnych różnic.
Partnerzy zgodnie uznali, że międzynarodowa współpraca zwiększyła efektywność
prowadzonych działań, a także wzmocniła ich wpływ społeczny poprzez możliwość porównań,
korekt i wdrażania lepszych rozwiązań. Dodatkowym efektem była deklaracja chęci
kontynuacji wspólnych inicjatyw, złożona przez wszystkich partnerów podczas konferencji
końcowej. Realne zakorzenienie lokalne – działania podejmowane w środowisku uczestników.
Partycypacyjność – uczestnicy współtworzyli program i brali odpowiedzialność za jego
realizację.
Międzypokoleniowość i integracja społeczna – w działania włączano osoby w różnym wieku i
z różnych środowisk.
Powiązanie edukacji z emocjami i relacją – nacisk na zaufanie, współpracę i wzajemne
wsparcie.
Możliwość angażowania różnych sektorów – edukacja, kultura, aktywność obywatelska,
gastronomia, rękodzieło.
Wdrożenie CUD-ów przyczyniło się do:
przetestowania modelu praktycznej edukacji dorosłych w środowiskach lokalnych,
wdrożenia skutecznych metod rozwoju kompetencji miękkich i obywatelskich,
wzmocnienia liderów lokalnych i ich zdolności do działania na rzecz dobra wspólnego,
zwiększenia integracji i spójności społecznej,
pobudzenia dialogu międzypokoleniowego.
CUD-y okazały się nie tylko efektywną formą edukacji, ale też punktem wyjścia do
długofalowych zmian społecznych w regionach objętych projektem.
Model Centrów Uczenia Dorosłych jest godny powielenia i adaptacji:
- sprawdza się w małych i średnich miejscowościach.
- wymaga niskich nakładów finansowych przy wysokiej skuteczności.
- umożliwia wykorzystanie potencjału lokalnych liderów.
- wzmacnia kompetencje dorosłych i buduje aktywne społeczności
- umożliwia wymianę doświadczeń i tworzenie wspólnych europejskich standardów
edukacji dorosłych